Werkt een warmtepomp in de winter als het echt koud is?
08-februari 2023 / Ton
Er gaan veel verhalen rond over hoe warmtepompen werken in de winter. Een warmtepomp haalt zijn energie uit warmtebronnen zoals de buitenlucht, bodem of grondwater. Het kan tot 5 kWh warmte genereren voor elke kWh elektriciteit die het verbruikt. Maar wat gebeurt er als het buiten kouder wordt? Blijft de warmtepomp dan goed werken? Of is er kans dat hij het helemaal laat afweten? In dit artikel delen we alle essentiële informatie over de werking van warmtepompen tijdens de winterperiode.
Wees gerust je warmtepomp werkt ook in de winter
Geen zorgen, je warmtepomp werkt prima, zelfs tijdens de winter. Bij zeer koude temperaturen moet hij harder werken, wat resulteert in een hoger energieverbruik. Vergelijk het met een koelkast op een warme zomerdag. Die moet dan een tandje bijschakelen om je eten koel te houden. Eigenlijk werkt een warmtepomp als een omgekeerde koelkast.
Uitleg over COP en SCOP
Om te begrijpen waarom een warmtepomp meer energie verbruikt tijdens koude dagen, is het essentieel om iets te weten over de Coefficient of Performance (COP) en de Seasonal Coefficient of Performance (SCOP).
Zoals eerder vermeld, kan een warmtepomp tot 5 kWh warmte teruggeven voor elke kWh elektriciteit die hij verbruikt. Dit wordt uitgedrukt als de Coefficient of Performance (COP), een term die vaak voorkomt in warmtepomp specificaties. Hoe hoger de COP, hoe efficiënter en zuiniger de warmtepomp werkt.
Een hogere COP betekent snellere terugverdientijd van de warmtepomp en minder benodigde zonnepanelen om het verbruik te compenseren.
Idealiter functioneert de warmtepomp bij een verschil van ongeveer 20 tot 25 graden Celsius tussen de buitentemperatuur en het systeemwater, dat door je leidingen stroomt. Bij een systeemwatertemperatuur van 30°C is een buitentemperatuur van 10°C optimaal om je huis op 20°C te houden. In dit geval haal je de COP van 5.
Als het verschil tussen buitentemperatuur en systeemwater groter wordt, daalt de COP. Hierdoor krijg je minder warmte terug voor elke kWh elektriciteit die je gebruikt.
De COP is geen vaststaand getal maar fluctueert door het jaar heen. Daarom wordt naast de COP ook de Seasonal Coefficient of Performance (SCOP) gebruikt. Dit is de gemiddelde COP van de warmtepomp gedurende het hele jaar, gemeten in verschillende seizoenen. De SCOP biedt een beter inzicht in het rendement van de warmtepomp dan de COP.
Trouwens, een warmtepomp heeft niet in elk land dezelfde SCOP. Deze waarde hangt af van de gemiddelde temperatuur in het land. In koudere landen zoals Zweden is de SCOP lager dan hier in Nederland.
De nieuwe generatie warmtepompen werkt echter zelfs tot -25°C. Deze warmtepompen halen zelfs bij temperaturen tot -25°C nog voldoende energie uit de buitenlucht om je woning te verwarmen. Daardoor springt de cv-ketel veel later bij, wat resulteert in aanzienlijke besparingen op zowel euro’s als CO2.
Kies je voor een Hybride warmtepomp? Dan springt op koude dagen je cv-ketel bij voor extra verwarming.
Het rendement verschilt per type warmtepomp
Het rendement van een warmtepomp varieert afhankelijk van het type. In de winter vertonen geothermische warmtepompen of bodem/water-warmtepompen over het algemeen het hoogste rendement, in vergelijking met lucht-lucht of lucht-waterwarmtepompen. Vooral de verticale bodem/water-warmtepomp staat bekend om zijn buitengewoon hoge rendement. Dit komt door de constante bodemtemperatuur, meestal tussen de 8°C en 12°C, waardoor het minder vatbaar is voor temperatuurschommelingen in vergelijking met de lucht.
Daarnaast is het type bodem waaruit de warmte wordt gewonnen ook van invloed op het rendement. Bijvoorbeeld, leemgrond kan een hoger rendement opleveren dan droge zandgrond.
Isolatie en vloerverwarming
Naast het rendement van je warmtepomp is ook de kwaliteit van de isolatie cruciaal voor een comfortabele winter. Bij een slecht geïsoleerd huis ontsnapt er veel warmte, waardoor de warmtepomp harder moet werken om je huis op temperatuur te houden. Bij lagere buitentemperaturen moet het water dat door je verwarmingsbuizen stroomt warmer zijn. Dit vergroot het temperatuurverschil tussen binnen en buiten, waardoor de efficiëntie van de warmtepomp afneemt.
Daarbij is het essentieel om een lage temperatuurverwarmingssysteem te hebben, zoals vloerverwarming of speciale radiatoren voor lage temperaturen. Warmtepompen werken optimaal bij temperaturen tussen de 45°C en 55°C, terwijl cv-ketels doorgaans ingesteld zijn op 60°C tot 80°C. Aangezien standaard radiatoren zijn afgestemd op de hogere temperaturen van cv-ketels, bestaat het risico dat ze niet genoeg warmte afgeven als ze worden gecombineerd met een warmtepomp.
Lees meer: Kan je een warmtepomp plaatsen zonder vloerverwarming?
Laat energieneutraal-huis je helpen met de subsidie voor je warmtepomp
Vanaf 2026 wordt de Hybride warmtepomp, een combinatie van een cv-ketel en een warmtepomp, de standaard voor het verwarmen van woningen. Voor deze oplossing kun je ook subsidie of een lening verkrijgen. Behoefte aan ondersteuning bij het kiezen van de juiste Hybride of Full-electric warmtepomp voor jouw specifieke situatie? Vraag hieronder via het formulier jouw gratis adviesgesprek aan!